ΑΡΧΕΙΟ - Λάδια

Σε τι χρειάζεται, τελικά, το λιπαντικό;  

  Ένας κινητήρας αποτελείται από ένα πλήθος συνεργαζόμενων μεταξύ τους εξαρτημάτων. Στις επιφάνειες αυτών των εξαρτημάτων αναπτύσσεται τριβή, η οποία έχει την τάση να τις καταστρέψει.

 Το λιπαντικό παρεμβάλλεται ανάμεσα σε αυτές τις επιφάνειες, μειώνοντας δραματικά την τριβή. Ταυτόχρονα, ψύχει τα συνεργαζόμενα μέρη (αφού όπου υπάρχει τριβή αναπτύσσεται θερμότητα), αλλά και απομακρύνει τα ρινίσματα μετάλλου που αναπόφευκτα αποβάλλονται. Ακόμη, προστατεύει τις επιφάνειες από την οξείδωση, δημιουργώντας ένα προστατευτικό φιλμ που δεν αφήνει την υγρασία να έρθει σε επαφή με το μέταλλο.

 Το πρόβλημα είναι ότι οι συνθήκες στις οποίες καλείται να λειτουργήσει ένα λιπαντικό κινητήρα εσωτερικής καύσης είναι ιδιαίτερα αντίξοες.
Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι λίπανση χρειάζεται και το έμβολο με τα ελατήριά του,στα οποία αναπτύσσονται τεράστιες θερμοκρασίες. Ταυτόχρονα, πρέπει να λιπάνει τα κουζινέτα στο στροφαλοφόρο, όπου και υπόκεινται σε μεγάλες πιέσεις, ενώ ειδικά στους κινητήρες μοτοσυκλέτα αναλαμβάνει και τη λίπανση των γραναζιών και των ρουλεμάν του κιβωτίου. Όλα τα παραπάνω πρέπει να τα καταφέρνει εξίσου καλά και στην εκκίνηση, όπου ο κινητήρας είναι κρύος, και σε συνθήκες υπερθέρμανσης, διατηρώντας τις ιδιότητές του για αρκετές χιλιάδες χιλιόμετρα και αντέχοντας, ταυτόχρονα, στη διάσπαση την οποία προσπαθούν να του κάνουν οι αναθυμιάσεις βενζίνης που κυκλοφορούν στο κάρτερ.

  Δίχρονα, συνθετικά, ορυκτέλαια, ελαιόλαδα...

  Είδη λιπαντικών υπάρχουν αρκετά, ακόμη και αν περιοριστούμε αυστηρά στα λιπαντικά κινητήρα. Ανάλογα με το είδος του κινητήρα, έχουμε λιπαντικά για δίχρονους
και τετράχρονους. Πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα, για τον
απλούστατο λόγο ότι εντελώς διαφορετικός είναι και ο τρόπος λίπανσης αυτών των δύο κινητήρων. Στον τετράχρονο, το λάδι βρίσκεται στο εσωτερικό του κάρτερ και λιπαίνει όλα τα σημεία του κινητήρα μέσω κυκλώματος λίπανσης με αντλία, αλλά και με ανάδευση του λιπαντικού από τους ίδιους τους άξονες. Στη συντριπτική πλειοψηφία των σημερινών μοτοσικλετών, το λιπαντικό αυτό λιπαίνει ταυτόχρονα και το κιβώτιο, γι' αυτό και στις μοτοσικλέτες πρέπει να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά λιπαντικά που προορίζονται για αυτές, και όχι για αυτοκίνητα.

 Στα δίχρονα, αντίθετα, το λιπαντικό προορίζεται για να αναμιχθεί με τη βενζίνη, είτε αυτό γίνεται κατευθείαν στο ντεπόζιτο, είτε γίνεται με ξεχωριστή αντλία μίξης πριν το καρμπιρατέρ. Τα λάδια αυτά είναι ιδιαίτερα λεπτόρρευστα, ώστε να δημιουργούν νέφος μέσα στον κινητήρα, το οποίο επιτρέπει στο λιπαντικό να επικαθίσει και να λιπάνει όλα τα μηχανικά μέρη, εκτός από το κιβώτιο (που εδώ διαθέτει δικό του λιπαντικό, αποθηκευμένο στο κάρτερ). Στην κατηγορία των λιπαντικών για δίχρονα ανήκουν και αυτά που προορίζονται για scooter, τα οποία είναι απλά λάδια μίξης σε χαμηλότερη τιμή.  

 Άλλη κατηγορία λιπαντικών είναι αυτή των αγωνιστικών. Πρόκειται για ακριβά λιπαντικά, τα οποία περιέχουν πρόσθετα που τα βοηθούν να αντεπεξέλθουν σε πολύ μεγάλα φορτία. Δεν περιέχουν, όμως, πρόσθετα που να τα προστατεύουν από την οξείδωση που επιφέρει ο χρόνος, αφού προορίζονται για έναν μόνο αγώνα, γι' αυτό και δεν συνιστάται η χρήση τους σε καθημερινές μοτοσικλέτες. Προσοχή χρειάζεται με τα αντίστοιχα λιπαντικά για δίχρονα. Τα περισσότερα από αυτά προορίζονται για μίξη στο ρεζερβουάρ και όχι για αντλία μίξης, γι' αυτό και χαρακτηρίζονται ως premix.

 Όλοι γνωρίζουν λίγο - πολύ, ότι ένα λιπαντικό το διαλέγουμε από τον αναγραφόμενο αριθμό SAE, σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή της μοτοσικλέτας. Αυτές οι οδηγίες έρχονται με τη μορφή σχεδιαγράμματος το οποίο υπάρχει στο manual και δίνει λιπαντικά κατά SAE, ανάλογα με τις θερμοκρασίες περιβάλλοντος στις οποίες καλείται να λειτουργήσει ο κινητήρας. 0 αριθμός SAE σχετίζεται με το ιξώδες του λαδιού. 

Και πιο συγκεκριμένα, με το κινηματικό ιξώδες. Για να μην εμπλακούμε σε περίπλοκες επιστημονικές αναλύσεις, Θα αναφέρουμε απλώς ότι το κινηματικό ιξώδες μετριέται σε st (stoke) ή cst (centistoke = stoke χ 10)
και δείχνει τη ρευστότητα του λιπαντικού σε μια συγκεκριμένη
θερμοκρασία. Η τυποποίηση κατά SAE (Societγ of Automotive Engineers) σχετίζεται άμεσα με τον αριθμό του κινηματικού ιξώδους. Γενικά, μεγάλος αριθμός SAE δείχνει λάδι με μικρή ρευστότητα, δηλαδή μεγάλο κινηματικό ιξώδες (μεγάλο αριθμό cst), και εν τέλει λάδι παχύρευστο.

 

 Το πρόβλημα που παρουσιάζεται εδώ είναι ότι το ιξώδες αλλάζει δραματικά με τη θερμοκρασία, γι' αυτό και κάθε λιπαντικό αποδίδει σωστά σε συγκεκριμένο εύρος θερμοκρασιών, το οποίο δίδεται ακριβώς από τον αριθμό SAE. Για να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα εμφανίστηκαν τα πολύτυπα λάδια, τα οποία χαρακτηρίζονται από δύο αριθμούς SAE (π.χ. 20W-50). Λάδια που χαρακτηρίζονται από έναν μόνο αριθμό SAE (π.χ. 20W) ονομάζονται μονότυπα. Τα πολύτυπα λάδια συμπεριφέρονται διαφορετικά στη μεταβολή της Θερμοκρασίας. Ενα λάδι 20W-50, σε χαμηλές θερμοκρασίες συμπεριφέρεται σαν 20W (λεπτόρρευστο), ενώ σε υψηλές σαν 50W (παχύρρευστο). 0 στόχος εδώ είναι να επιτευχθεί σταθερή ρευστότητα του λιπαντικού σε όλο το φάσμα θερμοκρασιών στις οποίες λειτουργεί ένας κινητήρας. Δηλαδή, το 50W στις υψηλές θερμοκρασίες συμπεριφέρεται (ανάλογο ιξώδες) όπως το 20W στις χαμηλές θερμοκρασίες.

 

Προδιαγραφές

 Για την προστασία του καταναλωτή απο τους κάθε είδους επιτήδειους, έχουν θεσπιστεί προδιαγραφές τις οποίες πρέπει να καλύπτει κάποιο λιπαντικό πριν βγει στην αγορά. Αυτές τις προδιαγραφές επικαλούνται και οι κατασκευαστές κινητήρων, αναγράφοντάστες στο manual. 
Δυστυχώς, δεν υπάρχουν ξεχωριστές προδιαγραφές για τα λιπαντικά μοτοσικλετών, αλλά ισχύουν και εδώ οι ίδιες με αυτές των λιπαντικών αυτοκινήτων. Αυτό σημαίνει ότι επαφίεται στην καλή θέληση της εταιρείας λιπαντικών το εάν θα τηρεί τις προϋποθέσεις που αναφέραμε παραπάνω, ώστε να έχει πραγματικά ένα λιπαντικό μοτοσικλέτας και όχι κάποιο λάδι αυτοκινήτου με την επιγραφή "motorcycle oil" στο κουτί.

 

Αυτή τη στιγμή ισχύουν δύο προδιαγραφές: οι αμερικανικές ΑΡΙ (American Petroleum Institute) και οι ευρωπαϊκές CCMC (Comite des Constracteurs d' Automobίles du Marche Communes). Οι πρώτες συμβολίζονται από το γράμμα S, το οποίο δείχνει ότι αναφέρονται σε βενζινοκινητήρες, και από ένα γράμμα το οποίο δείχνει τη χρονολογία κατά την οποία θεσπίστηκε. Όσο πιο πρόσφατη είναι μία προδιαγραφή τόσο αυστηρότερη είναι, αφού αντικαθιστά τις προηγούμενες. Οι ΑΡΙ SJ και SL είναι οι πιο πρόσφατες και, συνεπώς, αυτές με την πρακτική αξία. Το ίδιο ισχύει και με τις CCMC, οι οποίες συμβολίζονται από το γράμμα G και έναν αριθμό για τη χρονολογία. Οι πιο πρόσφατες είναι οι CCMC G5, οι οποίες είναι αντίστοιχες με τις ΑΡΙ SH. ?

Αριθμός SAE	Θερμοκρασία οριακής άντλησης Βαθμοί Κελσίου	Κινηματικό ιξώδες στη θερμοκρασία οριακής άντλησης (cst)	Κινηματικό ιξώδες  στους 100 βαθμούς Κελσίου(cst)
0W	-35	3,8	-
5W	-30	3,8	-
10W	-25	4,1	-
15W	-20	5,6	-
20W	-15	5,6	-
25W	-10	9,3	-
20	-	5,6	9,3
30	-	9,3	12,5
40	-	12,5	16,3
50	-	16,3	21,9
Συσχετισμός αριθμών SAE και κινηματικού ιξώδους.  Οι αριθμοί που συνοδεύονται από το W (Winter)δείχνουν ότι έχει ληφθεί ειδική μέριμνα για ρευστότητα του λιπαντικού σε πολύ χαμηλές Θερμοκρασίες.

Ένα λιπαντικό κινητήρα είναι ένα μίγμα χημικών ενώσεων. 

 Ως πρώτη ύλη για την παραγωγή του χρησιμοποιείται ένα λάδι "απλό"
 το οποίο εμπλουτίζεται με όλα τα υπόλοιπα απαραίτητα πρόσθετα. 
Η διαφορά ορυκτελαίων και συνθετικών έγκειται στην προέλευση αυτού ακριβώς του "βασικού" λαδιού. Αν προέρχεται από απόσταξη πετρελαίου, το λιπαντικό ονομάζεται ορυκτέλαιο, ενώ αν είναι προϊόν χημικής αντίδρασης, ονομάζεται συνθετικό. Είναι δυνατόν να αποτελεί και μίγμα ορυκτελαίου και συνθετικού. Σε αυτή την περίπτωση, και εφόσον το ορυκτέλαιο υπερβαίνει το 14%~ της σύστασης, το λιπαντικό ονομάζεται ημισυνθετικό. Γενικά τα συνθετικά λιπαντικά και σε μικρότερο βαθμό τα ημισυνθετικά παρουσιάζουν κάποια πολύ σημαντικά πλεονεκτήματα έναντι των ορυκτελαίων, και αυτό δικαιολογεί τη μεγαλύτερη τιμή τους. Ένα συνθετικό,και πολύ περισσότερο ενα FULL ( 100% ) συνθετικό ,  λιπαντικό παρουσιάζει καλύτερη λιπαντική συμπεριφορά, δηλαδή καλύτερη προσαρμογή στην κάθε αλλαγή της θερμοκρασίας, μικρότερη κατανάλωση, αλλά και λιγότερες φθορές στα εξαρτήματα που λιπαίνει. Επιπλέον, έχει μεγαλύτερη αντοχή στην οξείδωση, οπότε αυξάνονται τα διαστήματα αλλαγής του λιπαντικού. 

   Μετά από όλα όσα διάβασα  (διαβάσατε) δεν μπόρεσα να καταλάβω την διαφορά μεταξύ των λαδιών αυτοκινήτων  και μηχανών.
 Γιατί το λάδι που λιπαίνει  την Ferrari μου ( ! ) για 10.000 χλμ. δεν θα κάνει το ίδιο για 4.000χλμ. και στον Πήγασο μου ;.
 Δεν τολμώ να συγκρίνω ιπποδύναμη , στροφές κινητήρα , κυλίνδρους και -πιστέψετε το- δεν ξεχνώ καθόλου το κιβώτιο ταχυτήτων και τον συμπλέκτη.

Παρακάτω έχω  << πρόχειρες >> μερικές συνδέσεις με απόψεις περί λαδιών πέραν των συμβατικών που διαβάσατε εδώ.

Ρίξτε μια ματιά εδώ : http://www.moto.gr/arthra/00024.php?offset=0&artid=5  
και εδώ: http://www.nightrider.com/biketech/oiltest1.htm
και… http://www.bestsyntheticoil.com/amsoil/motorcycle.shtml  ,         http://www.bplubricants.gr/ .....  
http://www.rotella.com/ubbthreads//postlist.php?Cat=&Board=Motorcycle ............

Συνεχίζεται..............

 Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΛΑΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΑ ΣΑΣ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΔΙΚΗ ΣΑΣ ΕΥΘΥΝΗ.