ΑΡΧΕΙΟ - Κράνος

Η λειτουργία του κράνους   

Πολλοί βλέπουν το κράνος σαν ένα απλό πλαστικό που καλύπτει το κεφάλι του αναβάτη. 
Στην πραγματικότητα, βέβαια, είναι κάτι παραπάνω από αυτό. 

Πίσω από την κατασκευή κάθε κράνους κρύβονται αρκετές εργαστη­ριακές μελέτες, δοκιμές αντοχής και δο­κιμές σε πραγματικές συνθήκες, πριν βγει αυτό από τη γραμμή παραγωγής. Κύρια κριτήρια της καταλληλότητάς τον αποτελούν τόσο το βάρος του όσο και η αεροδυναμική του, χωρίς να αποκλείεται και το στοιχείο της σωστής ηχομόνωσης. 
Όσον αφορά τον πρώτο παράγοντα, η κατανομή των μαζών ενός κράνους παίζει σημαντικό ρόλο στην κόπωση ή μη του αναβάτη. 

Το ανθρώπινο κεφάλι ζυγίζει, κατά μέσο όρο, περίπου 5 κιλά, ενώ κάθε κράνος που πληροί κάποιες προδιαγραφές ζυγίζει στο μέγιστο 1,5 κιλά.Όμως το κέντρο βάρους του κράνους βρίσκεται ψηλότερα από αυτό του κεφαλιού, συνεπώς όσο μεγαλύτερη είναι αυτή η απόσταση τόσο αυξάνεται η πίεση που δημιουργείται στον αυχένα. Γι' αυτό, όταν κάποιος δοκιμάζει ένα κράνος πρέπει να έχει το κεφάλι τον ελαφρώς κεκλιμένο προς τα εμπρός. Στην αντίθετη περίπτωση, όταν το κεφάλι είναι σε όρθια θέση, η ευθεία που ενώνει τα κέντρα βάρους του κεφαλιού και το κράνους έρχεται στην κατακόρυφη θέση, οπότε ο δοκιμαστής δεν νιώθει τη διαφορά. 

Στον τομέα της αεροδυναμικής όσο και του εσωτερικού θορύβου σημαντικό ρόλο παίζει η σχεδίαση του κράνους, καθώς και η προστασία από τον αέρα που προσφέρει η κάθε μοτοσικλέτα. 0 θόρυβος προκαλείται κυρίως από το στροβιλισμό του αέρα στα εξωτερικά τοιχώματα. Πάντως, τα αποτελέσματα της ηχομόνωσης δεν έχουν ακόμη ικανοποιήσει απόλυτα ούτε τους κατασκευαστές ούτε και τους καταναλω­τές. 

Κάθε κράνος αποτελείται από τρία στοιχεία: το εξωτερικό κέλυφος, το εσωτερικό υλικό απόσβεσης και την εσωτερική επένδυση. Η ανθεκτικότητα του εξωτερικού κελύφους παίζει σημαντικό ρόλο κατά την κρούση, εφόσον έργο του είναι ο καταμερισμός των φορτίων στην εξωτερική επιφάνεια. 

H ανθεκτικότητα του εξωτερικού κελύφους συνδυάζεται με τη χρήση του υλικού απόσβεσης, το οποίο παραμορφώνεται πλαστικά για να απορροφήσει την ενέργεια της κρούσης. Γι' αυτό το λόγο, κάθε κράνος είναι εγγυημένο για μία και μόνη κρούση, εφόσον ακόμη και αν το εξωτερικό κέλυφος δείχνει ανέπαφο, το εσωτερικό υλικό έχει παραμορφωθεί και δεν θα προσφέρει την ανάλογη προστασία σε μελλοντική κρούση. Για την αποτελεσματικότητα του κράνους βασικό ρόλο παίζει η σωστή εφαρμογή του στο κεφάλι του αναβάτη. Το κράνος πρέπει να είναι σφιχτό και μην μετακινείται με τις απότομες αλλαγές κατεύθυνσης του κεφαλιού, ούτε όμως να περιορίζει την άνεση. 

Συνεπώς, κατά την επιλογή του κράνους ο καταναλωτής πρέπει να να γνωρίζει ότι αν το κράνος είναι σφιχτό στο μέτωπο, σημαίνει ότι χρειάζεται ένα νούμερο μεγαλύτερο, ενώ αν το κράνος βγαίνει εύκολα όταν το τραβάει από την πίσω πλευρά, τότε θα πρέπει να αναζητήσει κάποιο μικρότερο νούμερο.   Τα υλικά και η σημασία τους   Την περασμένη δεκαετία, βασικό υλικό κατασκευής των κρανών αποτελούσε το fiberglass, ενώ η περιορισμένη τεχνολογία της εποχής ευθυνόταν σημαντικά και για το μεγάλο, σχετικά, βάρος τους. 

Τα τελευταία χρόνια έχει η τεχνολογία των κρανών έχει κάνει μεγάλα άλματα. 
Εκτός από το fiberglass χρησιμο­ποιούνται και άλλα "εξωτικά" υλικά, ό­πως carbon, kevlar, dynema ή κάποιος συνδυασμός των τριών αυτών. 

Τα νέα υλικά έχουν επιφέρει και διαφοροποίηση στις μεθόδους παραγωγής, γεγονός που έχει αυξήσει ιδιαίτερα το κόστος. Κύριο χαρακτηριστικό των νέων υλικών αποτελεί η αύξηση της ανθεκτικότητας σε συνδυασμό με τη μείωση του βάρους του κράνούς, στοιχείο που παίζει σημαντικό ρόλο προκειμένου να αποφευχθεί η κόπωση του αναβάτη. 
Το χαμηλότερο κόστος παραγωγής έχούν τα θερμοπλαστικά υλικά, και αυτό γιατί απλουστεύουν πολύ τη μέθοδο παραγωγής. 

Πέρα από μια σοβαρή κρούση, που αποτελεί και το κύριο αίτιο για την αντικατάσταση του κράνους μας, βασικοί του εχθροί είναι ο ήλιος και τα παράγωγα του πετρελαίου. 
Συνεπώς, αν κάποιος χρησιμοποιεί το κράνος του κυρίως κατά τη διάρκεια της ημέρας σε μία χώρα με μεγάλη ηλιοφάνεια, θεωρείται λογικό να το αντικαταστήσει έπειτα από 5 χρόνια 

Ποιες είναι οι προδιαγραφές τους; Ανάλογα με τη χώρα στην οποία προορίζονται να πωληθούν τα κράνη, υπάρχουν και οι ανάλογες τυποποιήσεις που τα ακολουθούν. 
Οι δοκιμές στις οποίες έχουν υποβληθεί επικυρώνονται από κάποιο αναγνωρισμένο ινστιτούτο, το οποίο παρέχει και την αντίστοιχη έγκριση για κάθε κράνος του κατασκευαστή. Τα τεστ που αναφέρονται ενδεικτικά παρακάτω βασίζονται στις δοκιμές του SNELL για την έγκριση Μ­95, την οποία και πρέπει (από το `95 και μετά) να έχει ένα κράνος μοτοσυκλέτας, για να μπορεί να πωληθεί στις Η.Π.Α. 

Δοκιμή κρούσης Το κράνος τοποθετείται σε μία δοκιμαστική κεφαλή και πέφτει ελεγχόμενα σε διάφορες επιφάνειες. Στο συγκεκριμένο τεστ μετριέται η επιβράδυνση της κεφαλής σε G: Αν η τιμή αυτή είναι μεγαλύτερη από 300 G, το κράνος απορρίπτεται. 

Δοκιμή σταθερότητας Το κράνος στερεώνεται σε μία κεφαλή με κλίση 135 μοιρών, δεμένο κανονικά με το λουρί του. Ένα βάρος 4 κιλών πέφτει στο πίσω μέρος του, έτσι ώστε να ασκήσει περιστροφική δύναμη. Το κράνος πρέπει να έχει τη δυνατότητα να περιστραφεί, όχι όμως και να φεύγει από την κεφαλή. Δοκιμή δυναμικής αντοχής Ομοίωμα ανθρώπινου σαγονιού δένεται στο κράνος και δύναμη 23 κιλών ασκείται στο εμπρός τμήμα του κράνους για ένα λεπτό. 

Έπειτα το κράνος πέφτει ελεγχόμενα, με βάρος 38 κιλών, από συγκεκριμένο ύψος. 
Σε κάθε περίπτωση το κέλυφος πρέπει να αντέξει, ενώ η μετατόπιση του σαγονιού πρέπει να είναι μικρότερη από 30 χιλ. 
Παρόμοια τεστ γίνονται τόσο για την μπάρα του σαγονιού όσο και για την αντοχή της ζελατίνας. 

Τέλος, τα αγωνιστικά κράνη περνούν και τη δοκιμασία της πύρινης φλόγας προπανίου. 

Η έγκριση του κάθε κράνους βρίσκεται τυπωμένη στο εσωτερικό του, ενώ συνοδεύεται παράλληλα και από κάποιο κωδικό (π.χ. Ε5), ανάλογα με τη χώρα όπου δόθηκε η έγκριση. Τα τεστ κρούσης δείχνουν την αντοχή τόσο του εξωτερικού κελύφους όσο και του εσωτερικού υλικού απόσβεσης.   

Οι τύποι και τα αξεσουάρ τους Τα κράνη διατίθενται σε διάφορους τύπους, για να εξυπηρετούν καλύτερα τον αναβάτη της μοτοσικλέτας, ανάλογα με τον τύπο της μοτοσικλέτας που οδηγεί ή τις συνθήκες όπου βρίσκεται. Σε γενικές γραμμές, τα κράνη κατατάσσονται σε τέσσερις κατηγορίες: τα full face, τα jet, τα ΜΧ και τα πολυμορφικά. Τα full face, όπως δηλώνει και η ίδια η λέξη, καλύπτουν πλήρως το κεφάλι του αναβάτη, προσφέροντας μεγαλύτερη προστασία και καλύτερη αεροδυναμική, γι αυτό και προτιμώνται περισσότερο από τους κατόχους μοτοσικλετών street και supersport. Τα jet δεν φέρουν ζελατίνα και είναι ιδιαίτερα εξυπηρετικά γι' αυτούς που καλύπτουν μικρές αποστάσεις. Τα ΜΧ διαθέτουν γείσο που προστατεύει από τις λάσπες και τις πέτρες και επιτρέπουν τη χρήση ξεχωριστής μάσκας. 
Τα πολυμορφικά κράνη μπορούν να μετατρέπονται από full face σε ΜΧ ή σε jet, καλύπτοντας έτσι περισσότερο τις ανάγκες του καταναλωτή. Όλοι οι κατασκευαστές διαθέτουν πλήρη γκάμα αξεσουάρ, που περιλαμβάνει ζελατίνες, πόρπες, γείσα, αεραγωγούς, ακόμη κι εσωτερικές επενδύσεις, για να διατηρείται το κράνος στην καλύτερη δυνατή κατάστασή του.